KILKA SŁÓW O CIŚNIENIU TĘTNICZYM

Ciśnienie krwi to parametr, który mówi o tym, z jaką siłą krew napiera na ściany dużych tętnic. Ciśnienie to jest nieco inne w momencie, w którym serce się kurczy i wyrzuca krew do tętnic (ciśnienie skurczowe) i w momencie rozluźnienia (ciśnienie rozkurczowe). Dlatego po pomiarze zawsze podaje się dwie wartości i obie z nich są ważne z diagnostycznego punktu widzenia.

Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) i Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podają sześć kryteriów klasyfikacji ciśnienia tętniczego u osób dorosłych:

• ciśnienie optymalne – mniej niż 120/80 mm Hg,
• ciśnienie prawidłowe – 120/80 mm Hg,
• ciśnienie wysokie prawidłowe – 130/85 mm Hg,
• nadciśnienie tętnicze łagodne – 140/90 mm Hg,
• nadciśnienie tętnicze umiarkowane – 160/100 mm Hg,
• nadciśnienie tętnicze ciężkie – więcej niż 180/110 mm Hg.

GŁÓWNE POWIKŁANIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO

• przerost mięśnia lewej komory serca,
• upośledzenie funkcji nerek,
• uszkodzenie naczyń siatkówki oka,
• choroba wieńcowa,
• niewydolność serca,
• udar mózgu,
• tętniak aorty,
• miażdżyca tętnic kończyn dolnych.

Ciśnienie tętnicze może ulegać wahaniom, nawet u osób zdrowych, w zależności od sytuacji. Bodźcem zewnętrznym, który podnosi ten parametr, jest: wysiłek fizyczny, ból, stres, palenie papierosów, spożywanie alkoholu, niska temperatura otoczenia. Ciśnienie zmniejsza się w trakcie
snu, po obfitym posiłku, w wysokiej temperaturze otoczenia. 

CZYNNIKI RYZYKA

Żeby zapobiegać chorobie nadciśnieniowej i jej skutkom, należy ograniczyć czynniki ryzyka oraz przejść na tzw. zdrowy styl życia.
Czynniki wzrostu ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego:

• nadużywanie alkoholu,
• przewlekły stres,
• cukrzyca,
• podwyższony poziom cholesterolu,
• palenie papierosów,
• nadużywanie soli,
• podeszły wiek,
• epizody schorzenia w rodzinie,
• płeć – mężczyźni chorują częściej,
• chrapanie, bezdech senny,
• wieloletnie stosowanie doustnych leków antykoncepcyjnych,
• przewlekłe stosowanie leków przeciwbólowych, niesterydowych leków przeciwzapalnych,
• siedzący tryb życia.

PROFILAKTYKA

• Niekorzystne działanie alkoholu na wysokość ciśnienia tętniczego rejestruje się już przy regularnym spożyciu na poziomie 20–30 g w ciągu doby. Ograniczenie dobowe do dwóch porcji alkoholu u mężczyzn i jednej porcji u kobiet pozwala na redukcję ciśnienia o 4 mm Hg (porcja to 28 g lub 30 ml etanolu).
• Siedzący tryb życia zwiększa 1,5-krotnie ryzyko pojawienia się schorzenia. Często wiąże się on z nadwagą i innymi czynnikami chorobotwórczymi. Zwiększenie aktywności fizycznej obniża ciśnienie, poprawia ogólną wydolność, zmniejsza umieralność, pozwala na obniżenie ciśnienia nawet o 9 mm Hg. Najlepsze efekty dają ćwiczenia aerobowe, wykonywane kilka razy w tygodniu przez minimum 30 minut. Nadwaga występuje u 34%, a otyłość u 19% dorosłych Polaków, każde 5 kg nadwagi powoduje wzrost ciśnienia tętniczego o ok. 5 mm Hg. Utrzymanie prawidłowej masy ciała, gdzie BMI waha się w granicach 18,5– 24,9 stanowi istotny element profilaktyki. W wypadku nadwagi czy otyłości każde zmniejszenie nadmiarowej masy o 10 kg pozwala obniżyć ciśnienie krwi o 5–20 jednostek.
• Zmniejszenie spożycia sodu do ilości nieprzekraczającej 100 mmol dziennie (2,4 g sodu lub 6 g chlorku sodu) pozwala obniżyć omawiany parametr o 2–8 mm Hg.
• Przejście na zdrową dietę – pełną warzyw, owoców, dobrych produktów mlecznych, chudego mięsa, nasion, orzechów, z odpowiednim bilansem tłuszczowym – warunkuje obniżenie ciśnienia nawet o 8–14 mm Hg. Krótkotrwały stres nie zaburza ciśnienia, natomiast przewlekły obciąża układ krążenia i przyspiesza rozwój miażdżycy, nasilając chorobę nadciśnieniową.
• Około 30% dorosłych Polaków przyznaje się do palenia tytoniu – nikotyna powoduje skurcz naczyń krwionośnych, przyspieszenie akcji serca i podwyższenie ciśnienia tętniczego

Prawidłowa profilaktyka pozwala uchronić się przed nadciśnieniem lub skutecznie ograniczyć jego natężenie. Ogromne znaczenie ma prowadzony tryb życia. Leczenie omawianego schorzenia ma na celu nie tylko spadek ciśnienia tętniczego krwi, ale przede wszystkim zapobieganie jego poważnym zdrowotnym konsekwencjom. Terapia musi być dopasowana do pacjenta, nie może wywoływać innych schorzeń metabolicznych czy neurologicznych, a jej celem ma być wydłużenie życia w komforcie zdrowotnym.

Leczeniem nadciśnienia powinien zająć się lekarz - najlepiej kardiolog. Leki na nadciśnienie są wydawane na podstawie recepty lekarskiej.
Czasami jednak trafia się w aptece pacjent z prośbą o leki bez recepty na obniżenie ciśnienia. Czy to bezpieczne..? Czasami jest tak, że pacjent ma tylko nieznacznie podwyższone ciśnienie, ewentualnie w górnej granicy i chce coś aby "dotrwać" do wizyty u lekarza.

Co więc można zalecić pacjentowi na obniżenie ciśnienia..?
Niestety... niewiele. Jednym z preparatów, które mogą być tutaj pomocne jest wyciąg z jemioły Intractum Visci . Jest to lek zalecany w łagodnym nadciśnieniu tętniczym. W składzie alkoholowy wyciąg z ziela jemioły, który zmniejsza napięcie ścian naczyń krwionośnych i w ten sposób delikatnie obniża ciśnienie krwi. Zalecane dawkowanie to 3 razy dzienne 2,5 ml rozpuszczone w niewielkiej ilości płynu, np. soku owocowego.
Jemiołę znajdziemy również w składzie preparatu Cravisol płyn. Nie jest to już sama jemioła, ale jemioła, głóg i melisa. Preparat polecany jest przy miażdżycy, niewydolności krążenia obwodowego, osłabieniu kurczliwości mięśnia sercowego, a także przy nadciśnieniu jako preparat wspomagający.

A jeśli nie jemioła, to co...? Okazuje się, że sprzymierzeńcem w walce z wysokim ciśnieniem może być też oliwa z oliwek. Jak powszechnie wiadomo mieszkańcy krajów śródziemnomorskich zdecydowanie rzadziej zapadają na choroby układu krążenia, m.in. nadciśnienie. Pomaga im w tym dieta bogata w oliwę z oliwek. Kończę z pewnością dla wielu osób optymistycznym akcentem ;) Otóż okazuje się, że gorzka czekolada spożywana codziennie obniża ciśnienie krwi.